Bình luận về hoạt động đại diện cho thương nhân

Hoạt động đại diện cho thương nhân là quá trình một người hoặc một thương nhân đại diện cho một thương nhân khác trong các giao dịch kinh doanh. Vai trò của hoạt động đại diện cho thương nhân mang đến một số lợi ích như: Giúp tăng cường mối quan hệ với khách hàng, tăng cường uy tín và tăng khả năng hiệu quả tiếp cận khách hàng trong các giao dịch kinh doanh. Điều này là vô cùng cần thiết và quan trọng, dưới góc độ là một hoạt động trung gian thương mại được pháp luật ghi nhận. Tuy nhiên, hoạt động đại diện cho thương nhân vẫn tồn tại một số rủi ro nhất định. Sau đây, Công ty Luật BiLaw sẽ tiến hành bình luận về hoạt động đại diện cho thương nhân. 

1. Thế nào là hoạt động đại diện cho thương nhân ?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 141 Luật Thương mại 2005 quy định: Đại diện cho thương nhân là việc một thương nhân nhận uỷ nhiệm (gọi là bên đại diện) của thương nhân khác (gọi là bên giao đại diện) để thực hiện các hoạt động thương mại với danh nghĩa, theo sự chỉ dẫn của thương nhân đó và được hưởng thù lao về việc đại diện. Tại khoản 2 Điều 141 Luật Thương mại 2005 có quy định về trường hợp thương nhân cử người của mình đại diện cho thương nhân đó cũng được xem là hoạt động đại diện cho thương nhân.

2. Bình Luận về hoạt động đại diện cho thương nhân 

Dựa trên tiêu chí về chủ thể đại diện có thể chia ra thành: Hoạt động đại diện cho thương nhân do thương nhân khác thực hiện và hoạt động đại diện cho thương nhân do người của thương nhân thực hiện.

2.1 Hoạt động đại diện cho thương nhân do thương nhân khác thực hiện 

Hoạt động đại diện cho thương nhân do thương nhân khác thực hiện phải tuân thủ theo quy định pháp luật thương mại. Trong đó hoạt động đại diện này luôn mang tính trao quyền và đối ứng giữa thương nhân đại diện và thương nhân được đại diện dưới hình thức hợp đồng đại diện. Các bên trong hợp đồng đại diện cho thương nhân thông thường sẽ thỏa thuận những nội dung sau: Thỏa thuận về phạm vi đại diện, thời hạn đại diện, quyền và nghĩa vụ của các bên, thù lao đại diện, các chi phí phát sinh trong quá trình thực hiện đại diện, cách thức giải quyết tranh chấp và cam kết của các bên. Một số hoạt động đại diện cho thương nhân như: Đại diện của một Công ty luật X  cho Công ty A thay mặt Công ty A tham gia tố tụng tại tòa án hoặc Công ty B thay mặt Công ty C đàm phán hợp đồng mua bán lô hàng. Hoạt động đại diện cho thương nhân là một hoạt động trung gian thương mại khá phổ biến trên thị trường, mang lại nhiều lợi ích, góp phần thúc đẩy nền kinh tế của thế giới đi lên. Tuy nhiên, hoạt động này có một số rủi ro nhất định như:

Thứ nhất, mất quyền  kiểm soát. Khi một thương nhân cho phép thương nhân khác đại diện cho mình, họ đang chịu rủi ro khi không có sự kiểm soát trực tiếp trên hoạt động kinh doanh của mình. Việc không kiểm soát chặt chẽ có thể dẫn đến việc mất kiểm soát về tài sản, thông tin và quyền lợi của bên được đại diện. Mặc dù, hợp đồng đại diện có quy định về phạm vi đại diện, nếu thương nhân đại diện thực hiện quá phạm vi đại diện của mình thì phần vượt quá sẽ không có hiệu lực. Vì vậy, hoạt động đại diện cho thương nhân do một thương nhân khác thực hiện cần phải được nghiêm chỉnh chấp hành theo thỏa thuận trong hợp đồng, nâng cao trách nhiệm vì lợi ích của đôi bên để hạn chế những tranh chấp pháp lý có thể xảy ra.

Thứ hai, rủi ro về danh tiếng. Khi một thương nhân cho phép thương nhân khác đại diện cho mình, bên được đại diện đang chịu rủi ro về danh tiếng. Nếu bên đại diện không hoạt động đúng cách hoặc vi phạm quy định, thương nhân có thể bị mất uy tín với đối tác là bên thứ ba. Đây là một rủi ro trong quá trình hoạt động kinh doanh của thương nhân. Bên cạnh nguồn lực kinh tế thì uy tín chính là một yếu tố cực kỳ quan trọng trong hoạt động của thương nhân.

Thứ ba, rủi ro về pháp lý. Khi một thương nhân cho phép thương nhân khác đại diện cho mình, thương nhân được đại diện đang chịu rủi ro về pháp lý. Nếu bên đại diện vi phạm pháp luật trong quá trình thực hiện hợp đồng  hoặc nội dung trong hợp đồng, thương nhân được đại diện có thể sẽ bị liên đới chịu trách nhiệm trước pháp luật. Rủi ro về mặt pháp lý là vấn đề mà các bên trong hợp đồng phải thực sự quan tâm đến. Khi tiến hành thỏa thuận các nội dung trong hợp đồng đại diện thì nội dung của hợp đồng không được trái đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục và những điều pháp luật cấm. Bên cạnh đó, vi phạm về các nội dung trong hợp đồng đại diện mà gây thiệt hại cho bên được đại diện có thể dẫn đến kiện tụng.

2.2 Hoạt động đại diện cho thương nhân do người của thương nhân thực hiện 

Hoạt động đại diện cho thương nhân do người của thương nhân thực hiện phải tuân thủ theo Bộ Luật Dân sự 2015. Bên cạnh đó hoạt động đại diện này còn phải tuân thủ quy định của Luật lao động, Luật thương mại và các văn bản pháp luật khác. Bởi vì, người của thương nhân cử để đại diện cho thương nhân là người lao động đã ký kết hợp đồng lao động với thương nhân. Trong trường hợp này có thể là hoạt động đại diện dựa trên quan hệ lao động, tức là hoạt động đại diện là công việc của người được cử. Trường hợp thứ hai là ký kết hợp đồng ủy quyền, nếu đó không phải là công việc của người được cử theo hợp đồng lao động. Nội dung của hợp đồng ủy quyền do các bên thỏa thuận và chịu sự điều chỉnh của Bộ Luật dân sự có thể bao gồm các nội dung chính sau: Phạm vi, công việc đại diện, thời hạn đại diện, quyền và nghĩa vụ của các bên. Hoạt động đại diện cho thương nhân do người của thương nhân thực hiện có tính linh hoạt, phổ biến và tiếp kiệm chi phí hơn hoạt động đại diện cho thương nhân do thương nhân khác thực hiện. Mặc dù vậy hoạt động đại diện này vẫn tồn tại một số rủi ro pháp lý, nhưng trách nhiệm mà người được cử gánh chịu thường không quá cao. Bởi vì hình thức xử lý với người lao động theo quy định pháp luật bao gồm: Khiển trách, kéo dài thời hạn nâng lương không quá 06 tháng, cách chức và sa thải. Vì thế, thương nhân khi tiến hành cử người của mình để đại diện mình thực hiện với đối tác cần phải lựa chọn những người có trách nhiệm, uy tín, trình độ, kinh nghiệm, nhằm hạn chế rủi ro thấp nhất cho thương nhân.

Trên đây là những bình luận về hoạt động đại diện cho thương nhân rất mong được sự góp ý đến từ quý đọc giả. Liên hệ với Công ty Luật BiLaw của chúng tôi để được trao đổi chi tiết hơn.